Smaragd sieraden
Smaragd is een variëteit van het mineraal Beryl. Beryl bestaat uit een gekristalliseerde verbinding van beryllium, aluminium, silicium en zuurstof, een beryllium-aluminium-silicaat. Zuiver kleurloos Beryl komt in de natuur betrekkelijk weinig voor. Kleine hoeveelheden chroom en eventueel vanadium, die zeer lang geleden tijdens de vorming van Beryl, aluminium hebbe vervangen in het kristalrooster, geven Beryl een prachtige diepgroene kleur. Alleen deze chroomhoudende groene variant van Beryl heet smaragd. Beryllen met een ander soort groen, die geen chroom bevatten maar ijzer, worden geen smaragden genoemd, maar ‘groene beryl’. De intensiteit van de smaragdgroene kleur hangt af van de hoeveelheid aanwezige chroom, die kan oplopen tot een paar provent van het totale gewicht.
Ondanks de behoorlijke hardheid is smaragd iets brosser dan andere edelstenen met vergelijkbare hardheid. Daarom heeft het meer speciale hardheid nodig bij het slijpen, maar ook wanneer het als sieraad gedragen wordt.
Bij de meeste smaragden mag verwacht worden dat ze zichtbare insluitsels bevatten. Deze insluitsels (ook wel jardins genoemd), bijvoorbeeld kristalletjes van mineralen, of zeer kleine holten, gevuld met een vloeistof, waarin een gasbel of een zoutkristal drijft, vormen een prachtig bewijs voor de authenticiteit van de smaragd. De afwezigheid van deze insluitsels suggereert al snel dat het wellicht om een namaaksmaragd of een synthetische steen gaat. Volmaakt zuivere smaragd bestaat wel, maar is uiterst zeldzaam, en de stenen zijn meestal klein.
Geschiedenis van smaragd
Smaragd word al duizenden jaren gezien als symbool van wedergeboorte en blijvende liefde. De naam smaragd komt van het Griekse ‘smaragdos’ wat ‘groene steen’ betekent. Het is buitengewoon moeilijk om de kleur van smaragd te beschrijven zonder afbreuk te doen aan de sensaties die deze oproept. Het is een intens groen van unieke perfectie en onbedwingbare dynamiek, dat mensen verdeelt in vurige fans of overtuigde tegenstanders. Het sterk geschakeerde palet van groen kan variëren van licht bladgroen, tot zwaar dennengroen. De mooiste en rijkste kleurschakering is te vergelijken met het glinsterende, bedauwde jonge gras in het voorjaar. Plinius (23-79 AD) schreef een vrolijk loflied op smaragd in zijn encyclopedie ‘Natuurlijke Historie’: ‘Wij verheugen ons, wanneer onze ogen zich verlustigen in het aangename groen van de grassen en de bladeren, maar de vreugde van het aanschouwen van een smaragd is onvergelijkelijk groter, want dit groen stemt tot de meeste tevredenheid.’
In de geschieden zijn veel bijzondere krachten aan smaragd toegeschreven. Julius Cesar verzamelde smaragden omdat ze over geneeskracht zouden beschikken. Cleopatra was echt gesteld op smaragd en gebruikte deze steen om haar schoonheid te benadrukken. Smaragd zou de drager genezen van kwalen en ziektes, de intelligentie verhogen, het seksleven verbeteren en tevens vruchtbaarheid en slechtziendheid verhelpen. Daarnaast werd er verondersteld dat de smaragd; indien onder de tong geplaatst, iemand in staat stelde de toekomst te voorspellen.
Oorsprong van smaragd
Tot de late middeleeuwen waren smaragden van een grote zeldzaamheid en van een zeer hoge waarde. Ze werden gevonden op slechts twee plaatsen: in de Cleopatra-mijn vlak bij de Rode Zee in Egypte, en in het Habachtal, in Oostenrijk. Pas in de zestiende eeuw, toen de Spaanse veroveraars Zuid-Amerika binnenvielen, werden de beroemde smaragdvoorkomens in Colombia ontdenkt. Tot de dag van vandaag produceren de mijnen in Colombia meer dan driekwart van de totale hoeveelheid smaragden op de wereldmarkt.
In de Muzo-mijn, historisch gezien de belangrijkste in Colombia, komt smaragd voor in een zwarte schalie, een kleiachtig gesteente dat veel organisch materiaal bevat. Circulatie van heet water (ook wel hydrothermale activiteit genoemd) zorgde ervoor dat benodigde elementen als beryllium, aluminium en chroom uit de schalie werden vrijgemaakt. Dit lukte alleen in de nabijheid van het organische materiaal en de aanwezige zwavel. De hete oplossingen werden vervolgens in aders en barsten geperst, waarna smaragd, tijdens langzame afkoeling, samen met andere mineralen zoals calciet, albiet en pyriet kon uitkristalliseren. Hierbij is het van groot belang geweest dat het overgrote deel van het aanwezige ijzer niet in de smaragd werd opgenomen, maar in het gelijktijdig gevormde pyriet (een ijzersulfide) terechtkwam.
Als dit niet precies zo was gebeurd, dan hadden veel Colombiaanse smaragden een veel te hoge concentratie ijzer gehad en dit had de kleur zeer nadelig beïnvloed. De vorming van de mooie smaragd die we gewend zijn, kon dus alleen onder volstrekt unieke omstandigheden plaatsvinden. Dit proces vond ongeveer 40 miljoen jaar geleden plaats.
In geologisch andere maar niet minder unieke omgevingen, werd smaragd gevormd in onder andere Brazilië, Zambia, Pakistan, Afghanistan, Tanzania, Madagaskar en Zimbabwe. Al deze smaragdvoorkomens hebben gemeen dat smaragd op ongeveer dezelfde wijze werd gevormd, namelijk vlak bij een contact tussen berylliumrijk gesteente en een chroomrijk gesteente. Het is in de aardkorst meer uitzondering dan regel dat deze gesteenten dicht bij elkaar voorkomen, en dat vervolgens ook nog eens de juiste omstandigheden voor de vorming van smaragd aanwezig zijn is helemaal bijzonder.
Een paar voorbeelden van gouden smaragd sieraden ziet u hieronder.
Waar een smaragd ook vandaan komt, het is erg waarschijnlijk dat de steen een schoonheidsbehandeling heeft ondergaan om kleine haarscheurtjes aan het oog te onttrekken. Van nature zijn haarscheurtjes of breukjes aanwezig in bijna iedere smaragd. Het lijkt erop dat om de geweldige groene kleur te bereiken, concessies gedaan moeten worden in de interne structuur. De chroomdeeltjes zijn eigenlijk iets te groot voor de plaats die ze innemen in de smaragd. Hierdoor is een bepaalde interne spanning ontstaan, die vaak al tijdens de vorming van smaragd heeft geleid tot het ontstaan van kleine breukjes. Wanneer deze haarscheurtjes de oppervlakte van de smaragd bereiken, zijn ze gevuld met lucht en daardoor zeer zichtbaar. Om deze zichtbaarheid te beperken of te elimineren gebruikt men voor smaragd een soort equivalent van onze huidverzorgingsproducten.
Eeuwenlang gebruikten handelaren al olie of harsen voor puur cosmetische behandeling van smaragd, om kenmerken te verbergen die het goed uitkomen van de fraaie kleur zouden kunnen hinderen.
U kunt ervan uitgaan dat de helderheid van uw smaragd op deze manier is geoptimaliseerd, tenzij een edelsteenidentificatierapport van een erkend edelsteenkundig laboratorium (in ons land het Nederlands Edelsteen Laboratoium) anders aangeeft. Voor dergelijke heel zeldzame, onbehandelde smaragden van zeer goede kwaliteit wordt een behoorlijke meerprijs betaald.
Facelifts zijn natuurlijk niet eeuwigdurend. Afhankelijk van de gebruikte substantie kan het nodig zijn om de smaragd af en toe een nieuwe schoonheidsbehandeling te geven. Een minieme hoeveelheid olie of hars is maar nodig om de smaragd weer een optimale uitstraling te geven. De kleine scheurtjes zijn niet breder dan een haar en kunnen dus maar heel weinig substantie opnemen, net genoeg om minder zichtbaar te worden.
Maandsteen
Smaragd is de steen van de maand mei. De steen symboliseert de eeuwige belofte van het voorjaar. Hij wordt veel cadeau gedaan bij zowel een 20-jarig, als een 35-jarig huwelijksfeest.
Onderhoud van smaragd sieraden
Smaragd is niet zo hard als diamant, maar wel een stuk harder dan glas. Desondanks kunnen er, als niet zorgvuldig met smaragd omgegaan wordt, beschadigingen ontstaan of stukjes afbreken. Als u sieraden met smaragd draagt, dient u op te passen met scherpe voorwerpen. Het is ook aan te raden uw sieraden af te doen bij gebruik van bijtende schoonmaakmiddelen.
U kunt smaragd het beste in lauw water met een zeer milde zeep en een zacht borsteltje schoonmaken. Droog uw sieraden zorgvuldig met een katoenen doek. Een smaragd gaat generaties lang mee, op voorwaarde dat hij de liefdevolle behandeling krijgt die hij verdient.
Het kopen van smaragd sieraden
Uiteindelijk is uw eigen smaak uiteindelijk doorslaggevend bij het uitkiezen van een smaragd of een sieraad met smaragd. Bedenk dat, anders dan bij diamant, bij smaragd vooral de kwaliteit van de kleur erg belangrijk is bij de bepaling van de waarde, en niet zozeer de zuiverheid. Hoe levendiger en sprankelender het groen, des te waardevoller de smaragd. Smaragd wordt vaak geslepen in een rechthoekig trappenslijpsel, dat dan ook bekend staat als ‘smaragdslijpsel’. Kleinere stenen worden ook rond, ovaal, peervormig of in markiesvorm geslepen, maar het zou wat tijd kunnen kosten om een grotere ongewone vorm te vinden. Sommige smaragden zijn ook spectaculair wanneer ze als licht gebogen cabochon geslepen zijn.
Bent u op zoek naar specifieke gouden sieraden met smaragd ? Neem contact met ons op.